De tentoonstelling Uit de Lus van de Strop. Gentenaars in de bres voor de Joodse bevolking 1940-1944 vertelt het verhaal van de Jodenvervolging in Gent, en van Gentenaars die – met gevaar voor eigen leven – hun Joodse medemens hebben geholpen om uit de moordende klauwen van de nazi’s te blijven.

Wanneer de Tweede Wereldoorlog uitbreekt leven in Gent ongeveer driehonderd Joden. Wie opgepakt wordt, komt in het Kamp van Breendonk of later de Dossinkazerne terecht. Daarna volgt deportatie, in de meeste gevallen naar Auschwitz. Enkele Joodse families vluchten weg uit Gent en Europa. De meeste Gentse Joden duiken onder.

Kinderen

De verhalen van de Joodse kinderen nemen in de tentoonstelling een bijzondere plaats in. Niet zelden worden zij voorgoed gescheiden van hun ouders. Met een valse identiteit komen ze terecht in een Gents pleeggezin waar ze verder opgroeien. Maar het gevaar schuilt om elke hoek: verraad, verklikking, razzia’s.

Er is in Gent niet echt sprake van een netwerk dat Joodse kinderen plaatst. Toch is er één spilfiguur: Emelia, de eigenares van de tegelfabriek Dutry-Massy aan de Henleykaai. Zij zoekt en vindt samen met haar dochters het merendeel van de Gentse onderduikadressen voor kinderen.

Een foto van haar dochter Bernadette met neefjes en nichtjes spreekt voor zich. Een van de meisjes op de foto is een ondergedoken Joods kind. Haar broertje is lid van het jongenskoor. Weet u welke jongen van Joodse origine is? Wellicht niet. Onderduiken werkt. Deze twee kinderen zullen de oorlog overleven.

Onderzoek

De tentoonstelling Uit de Lus van de Strop is gebaseerd op het onderzoek en het gelijknamige boek van Marc Verschooris. Hij zocht de verhalen, spoorde de laatste getuigen op en interviewde hen. Het getoonde fotomateriaal is door hem verzameld. Waar mogelijk wordt dit aangevuld met stukken uit de collectie van Liberas.

In het voorjaar van 1945 – in 2020 dus 75 jaar geleden – komt de ware gruwel van de Holocaust aan het licht. Ook voor Gent is de tol zwaar. Van alle gedeporteerde Gentse Joden keren slechts 5 personen levend terug uit de Duitse kampen, drie mannen en twee vrouwen. Toch zijn door het onderduiken veel mensenlevens gered.

Op het Poerimfeest in 1945 poseren Gentse overlevenden en hun redders samen op een groepsfoto. Deze foto is pas zeer recent, tijdens het onderzoek van Marc Verschooris, ontdekt. Op de achterzijde staat geschreven: Nous avond étés sauvés!

Bekijk hier alvast een korte reportage over de tentoonstelling.

Het boek van Marc Verschooris is bij Liberas te koop aan het gunsttarief van € 22. Stuur hiervoor een mail naar info@liberas.eu.