Menu
Sporen van democratie
Collectie
donderdag 28 januari 2021
Geschreven door: Florian Van de Walle

In januari 2020 ging het project Sporen van Democratie van start. Dit project, gesteund door de Vlaamse overheid, had als doel de omvangrijke collectie verkiezingsmateriaal toegankelijker te maken.

Verkiezingspamflet uit 1890 bij de gemeenteraadsverkiezingen in Ronse. Het werd gebruikt om de katholieke burgemeester van Ronse te bespotten – https://hdl.handle.net/21.12117/19174027

Jarenlang verzamelde Liberas na elke verkiezing verkiezingsmateriaal en dat werd verder aangevuld met materiaal uit verschillende schenkingen. Dankzij de steun van de erfgoedgemeenschap groeide deze collectie uit tot een mooie weerspiegeling van liberale aanwezigheid in Belgische verkiezingen. Het verzamelde materiaal kan tal van vormen aannemen: affiches zijn er het bekendste voorbeeld van, en zijn al geruime tijd online raadpleegbaar. Minder gekend, maar daarom niet minder waardevol, zijn de pamfletten. Een pamflet is immers een meer persoonlijke vorm van propaganda. Kandidaten hebben meer ruimte om hun standpunten uit te leggen, maar ook hun politieke tegenstanders worden niet gespaard. Pamfletten zijn bruikbaar voor uiteenlopende vormen van onderzoek. Communicatiewetenschappers kunnen adverteertechnieken uit het verleden bestuderen, politicologen kunnen hieruit afleiden hoe politici een bepaalde doelgroep bereiken, en historici kunnen dag op dag de kiesstrijd volgen. De echte kracht van het verkiezingsmateriaal zit echter in het visuele. Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Uit het verkiezingsdrukwerk krijgen historici een rechtstreekse staalkaart van de tijdsgeest. De lettertypes, cartoons, en grafisch ontwerp zijn net zoals de haarsnit en klederdracht van de kandidaten gevoelig voor de mode van het moment. Onderzoekers die beeldmateriaal zoeken om een studie over politieke geschiedenis te illustreren zijn bij deze collectie aan het juiste adres.

Een jonge Hilaire Lahaye (1913-1986) prijkt op een verkiezingspamflet voor de eerste verkiezingen na de Tweede Wereldoorlog – https://hdl.handle.net/21.12117/19170505

Om het visuele van deze collectie zo veel mogelijk tot zijn recht te laten komen werd ervoor gekozen om het materiaal te digitaliseren. Op die manier heeft men op elk moment van de dag toegang tot de stukken. De collectie was echter nog niet op stukniveau beschreven. Om de digitalisering succesvol te laten verlopen was het noodzakelijk dat elk stuk verkiezingsdrukwerk een inventarisnummer en beschrijving kreeg. Zo werden er bijna 8000 pamfletten met het publiek gedeeld. Ook na afloop van het project werkt Liberas verder aan de toegankelijkheid van het verkiezingserfgoed. Het aantal digitale stukken in deze deelcollectie verkiezingserfgoed groeit de komende jaren zeker nog aan.

In 1964 kwam de PVV voor de eerste keer op voor de gemeenteraad. De campagne werd gekleurd met onder andere deze flyer – https://hdl.handle.net/21.12117/22176752

Inhoudelijk hebben de stukken die nu op de website staan betrekking op de periode 1830-1991. Deze laatste datum komt overeen met de laatste keer dat de PVV (Partij voor Vrijheid en Vooruitgang, voorloper van de Open Vld) deelnam aan de parlementaire verkiezingen. Zoeken kan via trefwoord, verkiezingsdatum of naam van een kandidaat. Liberas engageert zich om de komende jaren nog meer verkiezingserfgoed binnen zijn collectie digitaal te ontsluiten. Raadpleeg de collectie via de beeldbank.