– Christoph De Spiegeleer, “Challenging the societal death system. The development of a secularist funerary culture in 19th -century Belgium.”, BTFG, 2018, 3, p. 36-59.
Liberas koppelt als erfgoedinstelling de geschiedenis van het vrijheidsideaal aan acht onderling verweven relaties: vrijheid en meningsuiting, vrijheid en denken, vrijheid en vereniging, vrijheid en onderwijs, vrijheid en democratie, vrijheid en de rechten van de mens, vrijheid en ondernemen en vrijheid en verweer.
De vier eerste relationele velden slaan op cruciale individuele vrijheden die verankerd zijn in de grondwet en zo weinig mogelijk mogen belemmerd worden door de staat: vrijheid van godsdienst en meningsuiting, vrijheid van onderwijs, vrijheid van pers en vrijheid van vereniging. Wat betreft de invulling van de grondwettelijke vrijheid van onderwijs pleiten Belgische liberalen doorheen de geschiedenis voor een (emanciperend) openbaar onderwijs dat onder het exclusieve gezag van het openbaar gezag functioneert.
‘Vrijheid en democratie’, ‘Vrijheid en de rechten van de mens’ en ‘Vrijheid en ondernemen’ verwijzen naar liberale beginselen opgenomen in internationale handvesten. Aan de hand van haar collecties en onderzoeksprojecten documenteert en bestudeert Liberas binnen de Belgische context de essentiële rol van de liberale democratie, zoals verwoord in het Manifest van Oxford (1947), om alle voorgaande vrijheidsbepalingen en de universele mensenrechten, zoals verwoord in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948), te verwezenlijken.
‘Vrijheid en verweer’ refereert naar de rol van een militair apparaat om vrijheden en mensenrechten indien nodig te verdedigen.
Deze clustering rond vrijheden spruit voort uit het profiel van de huidige collectie van Liberas, maar wil tevens ruimte geven aan collectievorming rond nieuwe thema’s binnen het vrijheidsideaal in al zijn facetten.
Het onderzoek van Liberas wil inzichten verwerven en delen over de historische evolutie en maatschappelijke inbedding van verschillende facetten van het vrijheidsideaal in Vlaanderen/België tegen de achtergrond van een breder Europees perspectief. Het onderzoeksteam van Liberas verricht daarvoor historisch onderzoek naar het cultureel erfgoed gevormd door de liberale beweging en personen, verenigingen en initiatieven die zich inzetten voor de verdediging en bevordering van het vrije denken en handelen, van de negentiende eeuw tot vandaag.
Dit onderzoek vertrekt vanuit de eigen collectie en/of vanuit thema’s die elke beleidsperiode worden afgebakend. Daarnaast zetten ook archivarissen en publieksmedewerkers zich op het snijvlak tussen collectiebeheer, onderzoekswerking en publiekswerking in voor de presentatie van de collectie voor onderzoeksdoeleinden.
Binnen de relationele velden die transversaal doorheen de werking van Liberas lopen, besteden de onderzoekers van Liberas in de beleidsperiode 2024-2028 in het bijzonder aandacht aan de volgende thema’s:
Het onderzoeksteam ondersteunt, faciliteert en stimuleert ook op actieve wijze onderzoek van derden dat gebaseerd is op de collecties die Liberas bewaart of aansluiting vindt met de onderzoekslijnen die Liberas initieert.
