Op 26 mei 2019 zijn er Vlaamse, nationale- en Europese verkiezingen. En in oktober waren er gemeenteraadsverkiezingen. Medewerker Jeroen Buysse, verantwoordelijke digitalisering binnen Liberaal Archief/Liberas, houdt de vinger aan de pols voor het verzamelen van digitaal verkiezingsmateriaal. Een gesprek met Jeroen.

Liberaal Archief/Liberas: Jeroen, merk je dat verkiezingscampagnes “anders” (lees: meer digitaal) verlopen dan vroeger?

Jeroen: Jazeker, hoewel papieren propaganda (affiches, folders) zeker een rol blijft spelen, zien we een langzame verschuiving van papier naar digitaal. Sinds het begin van deze eeuw presenteerden kandidaten zich meer en meer via een eigen website aan hun kiezers, maar de laatste jaren zien we dat bijna alle kandidaten sterk inzetten op sociale media. In de meeste gevallen hebben ze nog wel een website waarop ze zichzelf en hun programma voorstellen, maar de echte interactie met de kiezer gebeurt vandaag via sociale media (Facebook, Twitter, YouTube, Instagram, enz.). Er wordt de laatste jaren trouwens ook veel minder papieren verkiezingspropaganda aan Liberaal Archief/Liberas geschonken dan vroeger.

Liberaal Archief/Liberas: Hoe pakt Liberaal Archief/Liberas het concreet aan om dit digitale verkiezingsluik te verzamelen en te bewaren?

Jeroen: Sinds 2003 stellen we voor elke verkiezing een lijst op van te archiveren websites en vervolgens halen we deze binnen volgens de richtlijnen van het expertisecentrum eDAVID. Voorlopig slaan we de data op interne servers op, maar het is de bedoeling dat ze op korte termijn duurzaam bewaard worden in een digitaal depot. Momenteel beheren we ongeveer 1.450 websites. Nieuw is dat we sinds dit jaar ook de relevante pagina’s op sociale media proberen te capteren. Niet makkelijk, want bijvoorbeeld Facebook schermt zijn platform grondig af. En bij Twitter kan je enkel de laatste 3.200 tweets opvragen en opslaan. Voor Facebook hebben we nu een manier gevonden om updates, afbeeldingen en video’s gestructureerd te downloaden. Maar de echte look & feel van een Facebookpagina kunnen we voorlopig helaas nog niet mee archiveren.

Liberaal Archief/Liberas: Sociale media zijn zeer vluchtige media. Een pagina op Facebook wijzigt meerdere keren per week, met steeds nieuwe berichten. Is hetgeen Liberaal Archief/Liberas bewaart dan steeds een tijdsopname of worden ook al die wijzigingen frequent bijgehouden?

Jeroen: Voorlopig zijn het tijdsopnames. Als morgen iemand een post op zijn Facebookpagina plaatst en overmorgen is die post alweer verwijderd, dan wordt dat niet door ons geregistreerd. Toch moet het ook mogelijk zijn om zo’n wijzigingen te registreren via gespecialiseerde software. Dat gaan we binnenkort onderzoeken.

Liberaal Archief/Liberas: Hoe totaal is het plaatje dat Liberaal Archief/Liberas op die manier in kaart brengt? Zie je door de bomen het bos nog? Is er met andere woorden niet heel veel dat toch nog aan de aandacht ontsnapt?

Jeroen: Alles archiveren is onmogelijk. Dat geldt trouwens ook voor analoog materiaal. We proberen wel in de mate van het mogelijke een representatief staal op te slaan. De fase die voorafgaat aan het eigenlijke opslaan van de data is dus zeer belangrijk: welke websites en welke sociale media nemen we mee. Omdat we dit jaar voor de eerste maal sociale media hebben gearchiveerd, hebben we hier heel wat tijd ingestopt. Voor Facebook hebben we bijvoorbeeld 247 te archiveren pagina’s van afdelingen en personen geselecteerd.

Liberaal Archief/Liberas: De meeste verkiezingswebsites verdwijnen na de verkiezingen. Ook de campagneberichten op sociale media zijn snel vergeten en verdwenen. Het materiaal wordt dan enkel nog duurzaam bewaard bij Liberaal Archief/Liberas. Kunnen geïnteresseerden het dan ook raadplegen? Of met andere woorden, hoe gaat Liberaal Archief/Liberas al het gearchiveerde digitale materiaal ontsluiten?

Jeroen: Voorlopig worden de bestanden bewaard op een interne server en kan consultatie enkel binnen de muren van Liberaal Archief/Liberas. Op onze nieuwe website vind je ons collectiebeheersysteem Atlantis, een zoekmachine om alles uit de collectie terug te vinden. We bekijken nu hoe we ook al dit digitale verkiezingsmateriaal daar in kunnen stoppen zodat het makkelijk op te zoeken en terug te vinden is door iedereen met interesse in liberale geschiedenis.

Liberaal Archief/Liberas: Wat kunnen kandidaten zelf doen? Hoe kunnen zij helpen bij het bewaren van hun digitaal campagnemateriaal?

Jeroen: Digitaal campagnemateriaal is altijd welkom via ons speciale mailadres verkiezingen@liberas.eu. We kregen op die manier bijvoorbeeld al verkiezingsprogramma’s in pdf binnen of drukproeven van verkiezingsaffiches. Ook sfeerfoto’s of filmpjes van de campagne zijn meer dan welkom.

Heeft u zelf digitaal verkiezingsmateriaal dat u wilt schenken? Mail het gerust! Klik hier.