Begin 2017 voerde Liberas het collectiebeheerssysteem Atlantis in. Het was tegelijkertijd het vertrekpunt voor een digitale omslag binnen de organisatie. Bij digitale transformatie gaat het immers niet enkel om het aanschaffen van de juiste software. Ook de medewerkers dienen immers doordrongen te zijn van deze belangrijke stap. Drie jaar verder zijn reeds heel wat stappen gezet.
Alle beschikbare informatie rond archieven en andere collectiestukken is nu in Atlantis opgenomen. Veel kennis is met de buitenwereld gedeeld via de website www.liberas.eu. Op de site zijn meer dan 60.000 foto’s en afbeeldingen van objecten beschikbaar. Van ruim 1.800 archieven is een digitale beschrijving en/of inventaris beschikbaar. Van de oudste archieven zijn ook volledige delen digitaal te consulteren (zie hieronder). De titels van bijna 60.000 boeken, tijdschriften en brochures zijn daar eveneens terug te vinden.
Soms leeft wel eens de – helaas foute – opvatting dat alle archief digitaal toegankelijk is of wordt. Wereldwijd gezien is er reeds heel veel gedigitaliseerd. Toch is dit nog maar een fractie van al het erfgoed dat ooit online kan komen. Digitaliseren van archief is een waar huzarenstuk. Met de huidige middelen en technologie is het ondenkbaar om alle archief te digitaliseren. Het mag echter geen alibi zijn om bij de pakken te blijven zitten, zoals blijkt uit enkele behaalde resultaten. Liberas heeft de voorbije jaren ruim 85.000 krantenpagina’s beschikbaar en doorzoekbaar gemaakt. Met de hulp van vrijwilligers en de inzet van de vaste medewerkers zijn intussen belangrijke archiefstukken gedigitaliseerd. Van de briefwisseling van het Willemsfonds, een van de mooiste 19de-eeuws archieven van Liberas, zijn intussen ongeveer 19.000 brieven gedigitaliseerd en via de site te consulteren. Als gevolg van het project Sporen van de Democratie komen eind 2020 nog eens ruim 7.000 verkiezingspamfletten uit de 19de en de 20ste eeuw online. De kaap van 250.000 digitale beschrijvingen, al dan niet met beeld of document gekoppeld, wordt op die manier vlot overschreden.
Liberas kiest uiteraard voor de duurzame aanpak. Software voor beschrijving is gekoppeld aan een systeem van duurzame bewaring, een zogenaamd e-depot, dat buitenshuis, bij een gespecialiseerd partnerbedrijf, is ondergebracht. Deze aanpak garandeert dat het werk dat in het kader van deze digitaliseringstrajecten is verzet niet zomaar verdwijnt. Het is ook een wissel op de toekomst. Steeds meer archief wordt intussen digitaal aangeleverd. Dit verdient investering in nieuwe middelen maar ook een nieuwe benadering.
Het gaat niet langer meer om verslagboeken, briefwisseling, uitnodigingen, foto’s, … Sinds 2002 (dus bijna 20 jaar) archiveert Liberas websites die aansluiten bij het liberalisme en de geschiedenis van het vrije denken en handelen. Vanaf 2018 is intensief ingezet op het bewaren van informatie die beschikbaar is op sociale media zoals Facebook en Twitter. Duizenden foto’s en filmpjes (o.a. gerelateerd aan de coronacrisis) zijn nu al niet meer terug te vinden in die informatiestroom maar zijn wel bij Liberas bewaard. Ook vragen rond duurzaamheid, beveiliging en artificiële intelligentie dringen zich op. Het verleden bewaren is steeds meer naar de toekomst kijken.
Over die toekomst gesproken: op korte termijn (2021) staan twee grote projecten gepland. Om te beginnen bouwt Liberas verder aan de zogenaamde digitale leeszaal om het aanvragen en consulteren van archiefstukken te ondersteunen. Deze uitbouw was gepland. De huidige gezondheidscrisis heeft de nood hieraan enkel versterkt. Vervolgens lanceert Liberas halfweg 2021 het kennisplatform www.liberasstories.eu. Het is een belangrijke stap om het vele en interessante archiefmateriaal dat zich bij Liberas bevindt in verhalende vorm bij een ruimer publiek onder de aandacht te brengen. Liberas blijft uiteraard op vinkenslag voor belangrijke maar soms onverwachte ontwikkelingen die zich op het digitale vlak voordoen. Indien u zelf voorstellen, suggesties of vragen heeft rond dit alles, neem dan zeker contact op via info@liberas.eu.
Overzicht volledig gedigitaliseerde archieven en archiefstukken (september 2020)
Volledig archief
Archief De Verenigde Kunstmaatschappijen (Wetteren) (archief nr. 91), Archief Leeskundig Genootschap De Vlaamse Taalmin (Wetteren) (archief nr. 785), Archief Balpijpmaatschappij De Ware Vrienden (Wetteren) (archief nr. 780), Archief Charles Liedts (archief nr. 49)
Verslagboeken
Archief Alliance Libérale de Bruxelles (archief nr. 474), Archief Association Libérale de Bruges (Archief nr. 1021), Archief Bakkerij De Toekomst (Kortrijk) (archief nr. 1685), Archief Liberale Associatie kanton Ninove (archief nr. 705), Archief Liberale Associatie Ninove (archief nr. 706), Archief Liberale Kring van Ekkergem (Gent) (archief nr. 26), Archief Liberale Volksbond (Kortrijk) (archief nr. 1688), Archief Provinciale Bevoorradingscommissie, Plaatselijk Comiteit Deinze (archief nr. 1028), Archief Spaarmaatschappij Help U Zelve (Kortrijk) (archief nr. 1684), Archief Association Libérale de Bruxelles (archief nr. 472), Archief Diesterweg’s Hulpkas voor Behoeftige Schoolkinderen (Antwerpen) (archief nr. 2), Archief Kindergeluk (Brussel) (archief nr. 36), Archief Kring Diesterweg […] (archief nr. 728), Archief Liberaal Buitencomiteit van het arrondissement Antwerpen (archief nr. 759), Archief Ligue Libérale de Bruxelles (archief nr. 473)
Briefwisseling
Archief Omer Vanaudenhove (archief nr. 7), Archief Willemsfonds Algemeen Bestuur (archief nr. 10)
Varia
Plakboek verenigingsleven Archief Oswald De Schamphelaere (archief nr. 1444), Petities Archiefcollectie petities van het Willemsfonds (archief nr. 1855)
