Bijgewoond door Kim Descheemaeker op 15 november 2023 in DeSingel, Antwerpen
In juli 2023 verwierf Liberas het archief van Goetinck Algemene Bouwonderneming NV. Dit archief bevat stukken van 1978 tot 2020, en vond zijn weg naar Liberas na contactname door het Vlaams Architectuurinstituut (VAi). Het VAi is de referentie voor architectuurcultuur in Vlaanderen en Brussel. Het is zowel een kenniscentrum als collectiebeherende instelling.
Met de organisatie van een onderzoeksdag architectuurarchieven wil het Vlaams Architectuurinstituut enerzijds haar onderzoeksinfrastructuur en dienstverleners voor onderzoekers bekend maken, en anderzijds enkele actuele tendensen in de maatschappij en in architectuurhistorisch onderzoek capteren. De focus lag op de introductie van het databeheerssysteem Archiefhub. Het VAi integreert daarin niet enkel collectiegerelateerde informatie, zoals inventarissen, collectiestukken en beeldmateriaal, maar ook datareeksen die voortvloeien uit onderzoeksprojecten. Actueel worden vormgevers onder het voetlicht gebracht.
Dit onderzoek past binnen een bredere evolutie naar ‘eeuwigdurende, perspectivistische openheid’ die het VAi nastreeft, en leidt tot bijzondere aandacht voor nieuwe perspectieven over cultureel erfgoed. De traditionele opvatting van de architect als het allesbepalende genie wordt ter discussie gesteld door aandacht voor de architectuurpraktijk waarbij veelal een uitgebreid team betrokken is, inclusief vormgevers en interieurontwerpers. Door deze praktijken en teams zichtbaar te maken, komen meteen ook andere groepen, zoals vrouwen, meer in het daglicht te staan. Daarnaast worden de machtsstructuren die ontwerpen en gebouwen uitdragen, blootgelegd. Deze zijn immers ontstaan binnen een maatschappelijke context en dragen daardoor sporen van genderongelijkheid, kolonisatie, ecologische gevolgen enzovoort.
De brede opzet van de onderzoeksdag biedt ook voor archieven buiten het veld van de architectuurgeschiedenis interessante aanknopingspunten en perspectieven voor omgang met de collectie. Ook de besproken onderzoekstendensen hebben een bredere impact en reiken verder dan de architectuurcontext.
Niet enkel het archief van Goetinck Algemene Bouwonderneming NV maar ook andere archieven in verband met architectuur en de bouwsector vonden al hun weg naar Liberas. Zo bewaart Liberas het archief van FEMA. Deze beroepsvereniging van de Bouwhandelaars wordt actief net na de Tweede Wereldoorlog. Naast informatie over de interne werking (zoals de verslagen van het bestuur) bevatten de documenten ook gegevens over de sector, foto’s, vlaggen, gadgets, enz.. Er zijn voor ongeveer dezelfde periode eveneens stukken bewaard van Europese zusterorganisatie Ufemat. Ook het archief van de Vereniging der Bouwmeesters van Oost-Vlaanderen, de Bond der Brabantse Handelaars in Bouwstoffen, de Beroepsvereniging van Handelaren in vloer- en bekledingstegels, de Vereniging van Bouwkundigen door de Koninklijke Academie van Gent bevorderd, en het archief van het familiebedrijf Renier Natuursteen bevinden zich bij Liberas.
Bent u in het bezit van het archief met betrekking tot de architectuur- of bouwsector, en wenst u dat het voor de toekomst in veilige handen wordt bewaard? Neem dan contact op met onze relatiebeheerder Bruno Van Verdeghem (Bruno.Vanverdeghem@liberas.eu).
