Vanaf dinsdag 3 oktober 2023 kan u voor het vierde jaar op rij terecht in Liberas voor een lezingenreeks van het Centrum voor de Studie van Christelijke Tradities (verbonden aan de UGent). Dit jaar is het thema De Duivel. Negen lezingen schijnen een nieuw licht op verschillende aspecten van deze centrale figuur. Prof. Danny Praet is een van de organisatoren en licht deze reeks toe.
Hoe bepaalde u dit thema?
Danny Praet: Het thema is door associatie tot stand gekomen. Een van de lezingen viel samen met een wedstrijd van de Belgische nationale voetbalploeg de Rode Duivels, en bij de nabespreking kwam dit gegeven ter sprake en heeft dat toeval geleid tot de inspiratie om het eens over dé duivel te hebben. Wij organiseren al voor de 18de keer een reeks van 8 tot 10 lezingen over een bepaald thema, maar het blijkt dat de onderwerpen vrijwel onuitputtelijk zijn.
Wat mogen we van de lezingen verwachten?
Danny Praet: De duivel kent vele gedaantes en we presenteren lezingen die over de geschiedenis van de duivel gaan: het ontstaan van deze figuur in het antieke Midden-Oosten en meer bepaald in de Joodse Oudheid, hoe het verder is uitgewerkt in het vroege christendom; hoe het zich verhoudt tot hekserij en magie; de heksenwaan in de late Middeleeuwen en vroege moderniteit. Maar we kijken ook naar andere tradities: zoals de duivel in de islam en bezetenheid in de culturen van Afrika. Daarnaast behandelen we een aantal literaire hoogtepunten zoals de Mephistopheles van Goethe’s Faust en de Duivelsverzen van Salman Rushdie. Ook de visuele representatie van duivels en demonen in de schikderkunst, met name bij Bosch en Breugel, en in een moderne klassieker zoals The Exorcist.
Hoe selecteerde u de sprekers voor deze reeks?
Danny Praet: Alle sprekers zijn werkzaam aan de Universiteit Gent en de meesten zijn lid van de onderzoeksgroep CSCT zodat ik zeer snel wist wie over welke competenties beschikte om een facet van de duivel te belichten. Enkel de collega’s, Stroeken en Janssen, behoren tot de vakgroep Talen en Culturen en zijn respectievelijk specialisten in de Afrikanistiek en de Islamkunde. Ook de directeur van het MSK, prof. Sellink, is tevens professor in de kunstwetenschappen aan de UGent.
Ziet u dit thema gekaderd in een breder actueel debat?
Danny Praet: Het demoniseren van de andere is een thema van alle tijden. Maar ook het letterlijke geloof in zoiets als duivels of demonen, en de vaak gewelddadige exorcismen die daarmee gepaard gaan, lijken weer aan belang te winnen. Het is dus een thema dat zeer irrationele kanten omvat maar dat men ook rationeel kan benaderen. De filosofische en psychologische reflectie over de externe belichaming van het kwade blijft actueel. Ook is het interessant op te merken dat niet alleen in de romantiek maar ook al in bepaalde onorthodoxe christelijke groeperingen niet Jahweh maar Satan of Lucifer als een positieve figuur gezien werden: de duivel verschijnt er als een rebel, een revolutionair die tegen de onrechtvaardige gevestigde orde in opstand wou komen.
Waar hoopt u dat deze lezingen toe zullen leiden?
Danny Praet: Wij hopen kennis van en inzicht in de diversiteit van de tradities over de duivel tot stand te brengen, en hebben daarom gekozen voor sprekers en onderwerpen die zowel vanuit literaire meesterwerken, vanuit de schilderkunst, de filmgeschiedenis, maar ook de geschiedenis, genderstudies, de filosofie, de psychologie en de etnologie de figuur van de duivel belichten. Van zodra men van start gaat, beseft men dat er nog heel wat andere facetten en periodes of disciplines aan bod hadden kunnen komen, maar negen lezingen op één semester lijkt ons voldoende.
Worden deze lezingen opnieuw opgenomen?
Danny Praet: Dat is helaas nog niet zeker: de mensen die de lezingen de afgelopen jaren hebben opgenomen en verwerkt, zijn dit najaar niet beschikbaar en we zoeken nog actief naar een alternatief. Trachten aanwezig te zijn in de zaal, lijkt mij de boodschap.
De lezingen vinden elke dinsdag plaats in het najaar 2023 in Liberas, vanaf dinsdag 3 oktober 2023 t.e.m. dinsdag 12 december en telkens om 20.00u.
De lezingen zijn gratis, wel vooraf inschrijven via: inschrijven@liberas.eu.
Praktische informatie en het volledige programma vind je hier.
Deze lezingenreeks De Duivel is een organisatie van Centrum voor de Studie van Christelijke Tradities en Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap (UGent) i.s.m. het Geuzenhuis en Liberas.
