Louis Mettewie (1855-1942). Bewogen burger en visionair burgemeester in Molenbeek

Anne Morelli (red.)

Louis Mettewie wordt op 21 oktober 1855 geboren in Molenbeek als zesde van acht kinderen in een arbeidersgezin. Mettewie gaat naar de gemeenteschool in de Vier-Windenstraat. Rond de leeftijd van twaalf jaar verlaat Louis Mettewie de school om als leerjongen aan de slag te gaan in de schrijnwerkerij  van transportbedrijf Messageries Van Gend. Zijn carrière lijkt een andere wending te nemen wanneer hij in 1879 als ambtenaar in dienst gaat bij het ministerie van Oorlog (Defensie). In 1886 richt hij samen met zijn broer Guillaume de onderneming Mettewie Frères op, gespecialiseerd in de constructie en het herstellen van drukmachines.

In 1892 wordt Mettewie bij het ministerie ontslaan omdat hij openlijk opkomt voor zijn politieke standpunten. Dit geeft Mettewie een duwtje in de rug om zijn onderneming verder uit te bouwen. De broers besluiten om zich op de productie van fietsen toe te leggen onder de merknaam Belgica. Er komt een leveringscontract met het Belgische leger voor een plooifiets. Korte tijd later start ook een succesvolle autoproductie. Om te kunnen groeien fuseert Belgica met Usines Eugène Mathieu. Het bedrijf kan de stevige concurrentie echter niet aan en moet in 1909 de deuren sluiten. In 1899 is Louis Mettewie medeoprichter en voorzitter (tot 1905) van la Chambre syndicale de l’automobile et de l’industrie. Drie jaar na de oprichting ervan organiseert Mettewie een eerste Autosalon in een hal in het Jubelpark in Brussel, op de plaats van het huidige Autoworld. Het Autosalon groeit later uit tot een grootschalig evenement met honderden exposanten.

Niet alleen op industrieel gebied maar ook maatschappelijk en politiek drukt Mettewie zijn stempel. Op 26-jarige leeftijd, in 1882, wordt hij ingewijd in de loge Amis Philanthropes. Als lid van de algemene vergadering van de Ligue nationale de la réforme électorale zet hij zich in voor algemeen stemrecht. Hij is tevens betrokken bij de oprichting van de Brusselse afdeling van de liga. De ontwikkeling van niet-confessioneel onderwijs steunt hij eveneens. Daartoe is hij actief binnen de Ligue de l’Enseignement waarin talrijke personaliteiten uit de Brusselse vrijmetselaarskringen zich engageren. Op verschillende momenten neemt Mettewie een standpunt in ten voordele van politieke rechten voor vrouwen. Ook als industrieel vergeet hij zijn egalitaire ideeën niet. Hij geeft zijn arbeiders bijvoorbeeld vrijaf om te demonstreren voor algemeen kiesrecht.

In 1899 wordt Mettewie voor de liberale partij gemeenteraadslid en schepen van Onderwijs in Molenbeek; tussen 1906 en 1912 ook schepen van Schone Kunsten en Financiën. Vanaf 1914 neemt hij de functie van burgemeester van diezelfde gemeente waar. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verdedigt hij als vurig patriot de Molenbeekse bevolking en verzet hij zich tegen samenwerking met de bezetter.  De burgemeester promoot en faciliteert talrijke infrastructuurwerken in Molenbeek, zoals de aanleg van grote wegen, de bouw van sociale woningen, een weeshuis en openbare badplaatsen, de modernisering van het kanaal Charleroi-Brussel enz.

Tegenover het Nederlands zoekt Mettewie naar een modus vivendi waarin beide talen hun plaats hebben. Nog in 1939 bevestigt hij dat de taal niet verwaarloosd mag worden in het onderwijs en in de gemeentelijke administratie. De initiatieven van zijn gemeentesecretaris en rechterhand Jef Mennekens, zoals een voorleesuurtje en het opvoeren van Vlaams toneel, genieten zijn steun. Mettewie is zelf ook een enthousiast amateur in het Vlaamse toneel.

In 1938, twee jaar na het overlijden van zijn echtgenote, neemt Louis Mettewie afscheid van de politiek. Hij overlijdt in 1942 op 87-jarige leeftijd en wordt burgerlijk begraven op de begraafplaats van Sint-Jans-Molenbeek.

Meer informatie

Louis Mettewie (1855-1942). Bewogen burger en visionair burgemeester in Molenbeek kwam tot stand met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk gewest, Sociumi en Vlaanderen. Het boek is te koop via een mail naar info@liberas.eu of via de webshop Skribis.

Technische gegevens

ISBN 9789464445251 – 184 p. – 19.00 euro

Inhoud en auteurs

Voorwoord – Sven Gatz, minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering

Louis Mettewie, veel meer dan een laan – Anne Morelli

Mettewie, een familie met wortels in Molenbeek – Anne Morelli

Molenbeek aan het einde van de negentiende eeuw – Jean Flinker

Louis Mettewie en de strijd voor het algemeen stemrecht – Anne Morelli

Louis Mettewie, vrijmetselaar – Cornélie Mathys

Louis Mettewies luisterend oor voor een anarchist – Jacques Gillen

Louis Mettewie, een industrieel ten dienste van mobiliteit – Pascal Majérus en Savinien Peeters

De stedenbouwkundige ontwikkeling van Sint-Jans-Molenbeek – Sven Steffens

Louis Mettewie en de heropbouw van de Sint-Jan-de-Doperkerk – Jean Flinker

Facetten van een liberaal patriottisme – Sven Steffens

Democratisering van de sportbeoefening – Sven Steffens

Belgicalaan. Het schip van de ontdekkingsreiziger of de merknaam van de fabrikant Louis Mettewie? – Anne Morelli