Over de relatie tussen de Vlaamse beweging en muziek is weinig geschreven. Dit thema verdient verdieping en actualisering. Onderzoek naar het archief van het Comiteit ter Bevordering van de Nederlandse Zang in de collectie van Liberas/Liberaal Archief kan hiertoe ongetwijfeld een belangrijke bijdrage leveren. In Wetenschappelijke Tijdingen (jrg. 78 (2019) nr.1), verscheen een artikel waarin Kim Descheemaeker, onderzoeksmedewerker Liberas/Liberaal Archief, het Comiteit kadert in relatie tot de Vlaamse beweging om zo mogelijke onderzoekspistes aan te reiken.
In de jaren 1840 ontstond een groeiende beweging om het Vlaamse lied op te waarderen. Individuen zoals Jan Frans Willems (1793-1846) en Prudens van Duyse (1804-1859), maar ook organisaties zoals het Willemsfonds namen initiatieven voor de vernederlandsing van het Vlaamse muziekleven. Daartoe gaf het Willemsfonds liedjesboeken uit, organiseerde wedstrijden en reikte erepenningen uit aan zangverenigingen die in het Nederlands zongen en aan componisten die Nederlandstalige teksten op muziek zetten.
In 1871 gaf het Willemsfonds een eerste reeks Nederlandse Zangstukken uit. Omdat de verkoop niet vlotte, werd de uitgave van de reeks in 1886 overgedragen aan een bijzondere commissie, het Comiteit ter Bevordering van de Nederlandse Zang. Het Comiteit diende propaganda te voeren voor de reeks zangstukken, maar ook componisten, tekstdichters en uitvoerders voor de uitgaves te winnen. Tot het bestuur behoorden prominenten uit het Vlaamse culturele leven, waaronder componist Peter Benoit (1834-1901), schrijver en dichter Pol De Mont (1857-1931), auteur Maurits Sabbe (1873-1938) en advocaat en boekhandelaar Julius Vuylsteke (1836-1903). De uitgave van de Nederlandse Zangstukken kende een wisselend succes, maar werd standvastig voortgezet. Bovendien werd in 1903 een groot succes geboekt met de organisatie van zangavonden, die de daaropvolgende jaren navolging kenden over heel Vlaanderen. In de jaren 1950 stierf het Comiteit door een veranderende maatschappij en muziekscène echter een stille dood.
Klik hier voor de inventaris van het archief van het Comiteit ter Bevordering van de Nederlandse Zang.
Klik hier voor de inventaris van het archief Willemsfonds Algemeen Bestuur.
